Fetonginauna tefitoʻi

Fetonginauna
tefitoʻi
tuʻuʻanga singulalitualipalulali
fa‘ahi ‘a‘aku
(1 -koe)
tuʻumuʻau, ou, kumamau
tuʻumuiaukimauakimautolu
fa‘ahi ‘a‘ata
(1 +koe)
tuʻumuʻatetatau
tuʻumuikitakitauakitautolu
fa‘ahi ‘a‘au
(2)
tuʻumuʻakemomou
tuʻumuikoekimouakimoutolu
fa‘ahi ‘a‘ana
(3)
tuʻumuʻanenanau
tuʻumuiiakinauakinautolu

Manatuʻi:

  • ko e "tuʻuʻanga" ko e "tuʻuʻanga kau ki he veape" ia, ʻa ia ʻi muʻa pe ʻi mui. Fakatātā: ʻOku nau nofo pe ʻOku nofo kinautolu.
  • ko e ngaahi fetonginauna tefitoʻi tuʻu ʻi muʻa kātoa ʻoku ngaohi ʻa e silapa ʻe taha pē (ku, u, ma, te, ta, ke, mo, ne, na), ko e ngaahi foʻi lea fiepipiki kinautolu. ʻOku ʻikai teitei te nau maʻu ʻa e fakamamafa. Fakatātā: ʻóku nau mo e ʻokú na
  • ngāueʻaki u ʻi mui ʻo e kuo, te, ne, pea mo e ka (hoko ki he kau), pea, mo mo e ʻo; ngāueʻaki ou ʻi mui ʻo e ʻoku; pea ngāueʻaki ku ʻi mui ʻo e naʻa.
  • ko e ngaahi fetonginauna tefitoʻi tuʻu ʻi muʻa, ko e fetonginauna noa pē, ngāueʻaki he supiesi pē; pea ko e ngaahi fetonginauna tefitoʻi tuʻu ʻi mui, ko e fetonginauna fakamatemate kapau ngāueʻaki he supiesi, pe ʻoku noa pē kapau ngāueʻaki he ʻopiesi (tānaki kia te). Fakatātā: ʻOku ou fehuʻi, ʻOku fehuʻi ʻe au, ʻOku ou fehuʻi (ʻe) au, ʻOku ou fehuʻi kia te koe, ʻOku ke tali kia te au.

Ko e Tonga pē ʻi he ngaahi lea fakapolinisia ʻoku ʻi ai ʻene ngaahi fetonginauna tefitoʻi tuʻu ʻi muʻa. ʻOku siʻisiʻi ange ʻi he ngaahi lea kehe (lea fakahaʻamoa) pe pulia ʻaupito ʻi he ngaahi lea fakapolinisia hahake. Fakatātā: ʻoku ngāueʻaki ʻa e fetonginauna tefitoʻi tuʻu ʻi mui pē (ʻosi toʻo he ki-) ʻi he lea fakatahisi tē arofa nei mautou iā ʻoutou: ʻoku ʻofa ʻe kimautolu kia te kimoutolu.