ʻAnaseini Takipō Afuhaʻamango

Puha TUPUʻANGA
(tohi hohoko)
ʻAnaseini Takipō Afuhaʻamango
(fefine—1 Maʻasi 1893—26 Nōvema 1918)
ʻene mātuʻa ʻeiki→Tēvita Ula Afuhaʻamango Siosiana Tongovua Tae Manusā←fehuhu
tokouaVika Kaufusi Fulivai (Afuhaʻamango)ʻAnaseini Takipō AfuhaʻamangoMuimui Kaho (Afuhaʻamango)
ʻohoana
ʻaho taʻane: 11 Nōvema 1909
 Siaosi Tupou II
fānauʻOnelua ʻElisiva Fusipala Taukiʻonetuku (Tupou)


Naʻe ui ko Takipō ia, ko e ʻuhinga ʻene fāʻeleʻi taimi nounou pē ʻosi ʻa e hala ʻo Siaosi Tupou I.

Hiva ʻo Takipō fatuʻi vahe

Fatu ʻe Sioape Alo Kaho ~1911 maʻa ʻene ʻohoana, ko Muimui Kaho (Afuhaʻamango) ke ne ʻoatu ia ki hono tuongaʻane.

Kakala ʻo Tonga te u luva atu
kulukona, langakali, heilala ngangatu
motelolo mo e pua te u toe ʻoatu
ko siʻo kakala ʻo ka ke folau.

ʻIkai ʻaupito te u ʻilo ʻe au
ʻoku langa pea uhu ʻa e ʻofa manatu
vaivai ʻa e sino mo e ʻatamai
ko mate te ne lava ke toe tatali

Te u ʻofa atu, te u ʻofa pē
te u ʻofa ke aʻu ki he mate
ʻe lelei ʻeku mate ʻaku ʻi he lose
he ʻeku moʻui mamahi pehē.

Tataku fatuʻi vahe

  • E. Wood-Ellem; Queen Sālote of Tonga; Auckland university press 1999
  • Langi tauʻolunga & hiva kakala; Nukuʻalofa 2000; ISBN 978-982-98007-1-8